Merhaba arkadaşlar, Günlük hayatımızın vazgeçilmezi haline gelen teknolojik aletleri hepimiz biliyoruz.Peki bunlar nasıl çalışıyorlar? Tabi ki elektrik ile. İsterseniz en başa dönelim. Elektrik nedir? Akım ve gerilim nedir? bunları öğrenelim.
Elektrik Nedir?
Maddeler atom ve moleküllerden oluşan birimlerdir.Maddenin parçalara ayrılması sonucu o maddeye özelliğini veren en küçük birim olan atomlar ortaya çıkar. Atomlar ise, merkezinde bulunan çekirdek ve etrafındaki elektronlardan oluşur. Bu atomların etrafında bulunan elektronlar; manyetik alan, ısı ve kimyasal bir takım reaksiyonlar ile yörüngelerinden kopma yaşarlar ve serbest bir hale gelirler.Bu şekilde atomlardan ayrılan elektronlara serbest elektron denir. Bu serbest elektronlar sayesinde oluşan enerjinin hareket etmesi elektriği ortaya çıkarmaktadır.Kısaca serbest elektronların elektrik akımını ve voltajını meydana getirmesine ve bunların kullanılmasına elektrik diyebiliriz.
Gerilim Nedir?
Gerilim ya da voltaj elektronları maruz kaldıkları elektrostatik alan kuvvetine karşı hareket ettiren kuvvettir.Elektrik akımının akmasını sağlar. Bunu da potansiyel fark sayesinde gerçekleştirir(Potansiyel farkı,bir devredeki iki nokta arasındaki potansiyel enerji farkı olarak tanımlanabilir).Birimi Volt’tur. “V” harfi ile gösterilir.
Gerilim voltmetre ile ölçülür.Voltmetre ise ölçüm yapılacak devre elemanına paralel bağlanır.
Akım Nedir?
Akım,gerilim sonucunda iletken üzerinden elektrik yüklerinin(elektronların)hareketi olarak tanımlanabilir.Akım pozitif(+) yönden negatif(-) yöne doğru hareket eder.Devrelerde asıl işi yapan akımdır,gerilim ise akımın akmasını sağlar. Elektrik akımının birimi Amper(A)dir ve denklemlerde I harfi ile temsil edilir.
Akım ampermetre ile ölçülür.Ampermetre ise devreye seri bağlanır.
AC/DC
Elektrik akımı Doğru Akım ve Alternatif Akım olarak ikiye ayrılır.
Doğru akım (DA veya İngilizcesi Direct Current, DC) elektrik yüklerinin yüksek potansiyelden alçak potansiyele doğru sabit olarak akmasıdır. Bu akımın yönü değişmese de şiddeti değişebilir.
Doğru akım şu kaynaklarla üretilebilir:
- Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren pillerden
- Akümülatörlerden
- AC akımı DC akıma çeviren dinamolardan
- Güneş Panellerinden
Doğru akım Telekomünikasyon sektöründe, Televizyon gibi elektronik cihazlarda, maden arıtma, metro vb. gibi elektrikli taşıtlarda da kullanılmaktadır.
Alternatif Akım (AA veya İngilizcesi Alternating Current, AC), genliği ve yönü periyodik olarak değişen elektriksel akımdır. Bu akım türünde en çok kullanılan dalga türü sinüs dalgasıdır.Üçgen ve kare gibi değişik dalga biçimleri de kullanılmaktadır. Bütün dalgalar birbirlerine elektronik devreler aracılığı ile çevrilebilir. Bu çevrimler kondansatör, diyotlar, röleler devre elemanlarıyla gerçekleştirilir.
Alternatör olarak bilinen cihazlar sayesinde alternatif akım üretilmektedir. Alternatörlerde bulunan manyetik alan içerisinde tel çerçeve döndürülür.Telin manyetik alan içerisinde dönmesi sayesinde gerilim akım dönüşümüne girerek alternatif akım üretilir.
Evlerimizdeki elektrik alternatif akım sınıfına girer. Buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, klima ve vantilatörler doğrudan alternatif akımla çalışırlar. Televizyon, müzik seti vb. gibi cihazlar ise bu alternatif akımı doğru akıma çevirerek kullanırlar.Bu işlem doğrultmaçlar ve regüle devreleri sayesinde gerçekleştirilebilir.
